نجات جان در ۱۳ ساعت: انقلابی در تشخیص سپسیس بدون نیاز به کشت خون
تصور کنید بیماری با علائم تب بالا، لرز، افت فشار خون و سردرگمی ذهنی به اورژانس منتقل میشود. پزشکان به سپسیس مشکوک میشوند؛ شرایطی مرگبار که هر ساعت تأخیر در درمان آن میتواند بهای سنگینی داشته باشد. اما مشکل اینجاست: ما نمیدانیم کدام میکروب عامل بیماریست و به کدام آنتیبیوتیک حساس است. اینجاست که زمان مانند شن از لای انگشتان میگذرد و جان بیمار روی مرز نجات و مرگ پیش میرود.
سپسیس چیست و چرا اینقدر خطرناک است؟
سپسیس یا عفونت خونی زمانی رخ میدهد که پاسخ سیستم ایمنی بدن به یک عفونت از کنترل خارج میشود. این واکنش شدید، میتواند باعث التهاب گسترده، اختلال در عملکرد اندامها و در نهایت مرگ شود. براساس آمار سازمان جهانی بهداشت، در سال ۲۰۲۰ بیش از ۴۹ میلیون نفر به سپسیس مبتلا شدند و حدود ۱۱ میلیون نف یعنی تقریباً از هر پنج نفر یکی جان خود را از دست دادند. این یعنی سپسیس مسئول حدود ۲۰ درصد از کل مرگهای جهانی است.
کشت خون: استاندارد قدیمی در بحران زمانی
برای تشخیص عامل میکروبی سپسیس و تعیین نوع آنتیبیوتیک مؤثر، پزشکان به روش قدیمی اما دقیق «کشت خون» متوسل میشوند. این روش با وجود دقت بالا، نیاز به زمان دارد. حداقل ۴۸ تا ۷۲ ساعت. این تأخیر در شرایطی که هر ساعت حیاتیست، ممکن است پیامدهای مرگباری داشته باشد.
پزشکان در چنین شرایطی معمولاً بهصورت پیشفرض، آنتیبیوتیکهای وسیعالطیف تجویز میکنند؛ اما این رویکرد هم راهحل نهایی نیست. زیرا ممکن است داروی انتخابی بر میکروب خاص بیمار اثری نداشته باشد یا در درازمدت به مقاومت آنتیبیوتیکی منجر شود.
URAST: نقطه عطفی در تشخیص سریع سپسیس
حالا، خبر تازهای که توجه جهانی را جلب کرده، از دل تحقیقات دانشگاه ملی کره جنوبی بیرون آمده است. پژوهشگران این دانشگاه به همراه یک شرکت خصوصی، روشی ابداع کردهاند که تنها طی ۱۳ ساعت میتواند عامل میکروبی سپسیس را شناسایی و نوع آنتیبیوتیک مؤثر را مشخص کند—آن هم بدون نیاز به کشت خون!
نام این روش URAST است؛ مخفف ultrarapid antimicrobial susceptibility testing یا «آزمایش فوقسریع حساسیت دارویی».
چطور کار میکند؟
URAST بهجای انتظار برای رشد میکروبی در محیط کشت، از تکنولوژیهای نوینی مثل تصویربرداری میکروسکوپی، تحلیل دینامیک سلولی و الگوریتمهای هوش مصنوعی برای ارزیابی زندهبودن باکتریها در مواجهه با انواع آنتیبیوتیکها استفاده میکند. در عمل، باکتری مستقیماً از نمونهی خون جداسازی و سپس در معرض دارو قرار میگیرد. سپس با تحلیل واکنش آن، تشخیص داده میشود کدام دارو مؤثر است.
دقت فوقالعاده: نزدیک به صد درصد
در یک مطالعه آزمایشی بر روی ۱۹۰ بیمار، این روش توانست با دقت ۱۰۰ درصد، نوع عامل بیماریزا را شناسایی کند و حساسیت آنتیبیوتیکی را بهدرستی تخمین بزند. این یعنی URAST نه تنها سریع است، بلکه دقیق هم هست. ویژگیای که در دنیای پزشکی کمنظیر است.
مزایای کلیدی URAST
۱. سرعت بالا: زمان تشخیص از ۷۲ ساعت به ۱۳ ساعت کاهش یافته است.
۲. عدم نیاز به کشت خون: کاهش پیچیدگی و زمان فرآیند.
۳. پیشگیری از تجویز نادرست آنتیبیوتیک: کاهش مقاومت دارویی.
۴. امکان درمان هدفمند سریع: افزایش احتمال نجات جان بیمار.
تأثیر جهانی: نجات میلیونها نفر؟
با توجه به آمار فعلی، اگر تنها بخشی از موارد سپسیس با کمک URAST در زمان مناسب درمان شوند، میتوان انتظار داشت میلیونها زندگی نجات یابد. همچنین فشار از روی بخشهای مراقبت ویژه کم میشود، مدت بستری کاهش مییابد و هزینههای درمانی نیز پایین میآید.
چه آیندهای در انتظار URAST است؟
سازندگان این تست اعلام کردهاند که بهدنبال تأییدات قانونی و عرضه گسترده آن در بیمارستانها هستند. اگر این فرآیند بهدرستی انجام شود، ممکن است URAST به استاندارد جدیدی در تشخیص عفونتهای شدید تبدیل شود.
همچنین میتوان تصور کرد که در آینده از این تکنولوژی برای سایر عفونتهای خطرناک هم استفاده شود؛ از عفونتهای بیمارستانی گرفته تا موارد مقاوم به آنتیبیوتیک.
سخن پایانی: گام بزرگ پزشکی برای پیروزی بر زمان
در جهانی که سرعت، کلید نجات است، روشهایی مثل URAST همان تحولاتی هستند که میتوانند خط مرگ و زندگی را جابهجا کنند. این نوآوری نهتنها یک موفقیت علمی بلکه نویدیست برای میلیونها بیمار در سراسر جهان.
سپسیس ممکن است ناگهانی، بیرحم و مرگبار باشد؛ اما با ابزارهایی مثل URAST، میتوان امید داشت که این تهدید بزرگ با یک پاسخ سریع و دقیق، مهار شود.